Wetenschappers zien Waddenzee ernstig bedreigd door klimaatverandering

Van 30 november t/m 2 december 2021 presenteerden en discussieerden ruim 180 wetenschappers uit Denemarken, Duitsland en Nederland tijdens het 15e International Scientific Wadden Sea Symposium (ISWSS) over de nieuwste wetenschappelijke bevindingen rondom het UNESCO Werelderfgoed Waddenzee. De conferentie was oorspronkelijk gepland als een fysieke bijeenkomst in Büsum, Duitsland, maar vond nu online plaats.

Klimaatverandering en de daarmee samenhangende zeespiegelstijging worden beschouwd als de grootste bedreigingen voor het wereldwijd unieke ecosysteem van de Waddenzee. De effecten hiervan op de biodiversiteit en de geologische dynamiek van de Waddenzee stonden centraal tijdens het symposium, evenals mogelijke beschermende maatregelen.

Zes onderwerpen en de invloed van klimaatverandering hierop werden in afzonderlijke sessies behandeld: vogels, zeezoogdieren, invasieve soorten, sublitorale leefgebieden en ecologische duurzame ontwikkeling. Voor elk onderwerp werden de nieuwste onderzoeksresultaten gepresenteerd. Daarnaast werden in de expertgroepen, per onderwerp, aanbevelingen voor het beheer van de Waddenzee besproken en verder noodzakelijk onderzoek geformuleerd.

"Continu hoge aantallen nieuwe soorten in de Waddenzee en hun succesvolle vestiging laten zien hoe menselijke factoren elkaar kunnen beïnvloeden", aldus Dr. Christian Buschbaum, mariene ecoloog bij het Alfred Wegener Instituut op het eiland Sylt, die de sessie over neobiota leidde. “Met de wereldwijde scheepvaart worden uitheemse soorten ingevoerd. Door de opwarming van het klimaat vinden ze goede leefomstandigheden in de Waddenzee. Welke effecten deze exoten op het ecosysteem hebben staat centraal in het onderzoek. Het ontwikkelen van maatregelen om de Waddenzee tegen verdere introductie en verspreiding van nieuwe soorten te beschermen is een steeds belangrijker wordende internationale taak.”

Het symposium keek daarnaast voorbij de grenzen van het eigen beschermde gebied. Zo kwamen ook internationale Werelderfgoed experts en gastsprekers uit het Koreaanse Waddengebied Getbol aan het woord, een gebied dat sinds deze zomer op de lijst van Werelderfgoederen staat.

Aan het einde van de driedaagse bijeenkomst vatte de voorzitter van de Wadden Sea Board, het hoogste bestuursorgaan van de Trilaterale Waddenzee Samenwerking, de bevindingen van het symposium samen: “De wetenschap toont aan dat het Werelderfgoed Waddenzee al aanzienlijk beïnvloed wordt door de gevolgen van klimaatverandering. Het symposium benadrukte vooral de noodzaak om de uitwisseling van gegevens en informatie tussen de drie landen verder te intensiveren, om het beheer voor de bescherming van de Waddenzee aan te kunnen passen aan nieuwe uitdagingen,” aldus prof. dr. Karin Lochte. “Ik ben erg dankbaar voor de goede internationale samenwerking, die het mogelijk maakt om de grote uitdagingen voor bescherming en beheer van dit kwetsbare ecosysteem aan te pakken.”

De resultaten van de wetenschappelijke discussies zullen de basis vormen voor de Ministeriële Verklaring van de eerstvolgende Trilaterale Regeringsconferentie van de drie Waddenzeelanden. Deze conferentie zal eind 2022 in Wilhelmshaven op uitnodiging van Duitsland plaatsvinden, en vormt tevens het einde van het Duitse periodieke voorzitterschap van de Trilaterale Waddenzee Samenwerking. De Regeringsconferentie zet de politieke koers uit voor de bescherming van de Waddenzee in de komende jaren. De wetenschappelijke resultaten van het symposium zullen bovendien in het tijdschrift "Marine Biodiversity" worden gepubliceerd onder de titel “Biodiversity and Ecology of the Wadden Sea under changing environments".

“Met meer dan 200 internationale deelnemers was er veel animo voor het virtuele symposium. De collegiale uitwisseling werkte ook online uitstekend dankzij het multifunctionele platform”, aldus een enthousiaste Marina Sanns van het bestuursorgaan voor het Nationaal Park “Schleswig-Holsteinisches Wattenmeer”, die een belangrijke rol speelde bij de organisatie van het symposium. “Dit was een mooie afsluiting van ons Nationaal Park-themajaar “Wetenschap in de Waddenzee – het verborgene aan het licht brengen”.

Het 15e ISWSS werd georganiseerd door het bestuursorgaan van het Nationaal Park "Schleswig-Holsteinisches Wattenmeer" in samenwerking met het Duitse federale ministerie van Milieu en het Gemeenschappelijk Waddenzee Secretariaat (CWSS). Dit wetenschapssymposium vindt geregeld plaats in het kader van de Trilaterale Samenwerking voor de Bescherming van de Waddenzee, één jaar voor het einde van het periodieke presidentschap van een van de drie Waddenzeelanden. Het vorige symposium was in 2017 in Tønder, Denemarken.